Chính sách Bảo hiểm Xã hội: Cập nhật mới nhất và quyền lợi cần biết

Bảo hiểm xã hội (BHXH) luôn là một trụ cột an sinh quan trọng, đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ và đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người lao động cùng các nhóm đối tượng khác trong xã hội. Đặc biệt, từ ngày 01/7/2025, với sự có hiệu lực của Luật BHXH số 41/2024/QH15, nhiều chính sách mới sẽ được áp dụng, mang đến những thay đổi đáng kể và cập nhật quan trọng mà bất kỳ ai quan tâm đến an sinh xã hội cũng cần nắm rõ. Những Chính Sách Bảo Hiểm này không chỉ giúp người tham gia ổn định thu nhập khi đối mặt với rủi ro như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động hay khi về hưu, mà còn thể hiện sự quan tâm của Nhà nước trong việc xây dựng một hệ thống an sinh toàn diện và bền vững. Việc hiểu rõ các quy định mới sẽ giúp mỗi cá nhân chủ động bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời thực hiện đúng nghĩa vụ để góp phần vào sự phát triển chung của cộng đồng.

1. Tổng quan về Chính sách Bảo hiểm Xã hội tại Việt Nam

1.1. Bảo hiểm Xã hội là gì?

Theo Khoản 1 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, “Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người tham gia bảo hiểm xã hội khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, khi nghỉ hưu hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội hoặc do ngân sách nhà nước bảo đảm.”

Hiểu một cách đơn giản, BHXH là một cơ chế tài chính do Nhà nước tổ chức, nơi người lao động và người sử dụng lao động đóng góp một phần tiền lương hoặc thu nhập vào một quỹ chung. Quỹ này được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch theo quy định tại Khoản 4 Điều 5 Luật BHXH 2024. Mục đích chính là để chi trả các quyền lợi cho những người tham gia khi họ gặp phải các sự kiện không may làm giảm hoặc mất thu nhập. Điều này giúp đảm bảo cuộc sống ổn định cho người dân, đặc biệt là trong những giai đoạn khó khăn của cuộc đời.

Cơ quan Bảo hiểm xã hội, mà đứng đầu là Bảo hiểm xã hội Việt Nam thuộc Bộ Tài Chính, có chức năng thực hiện chế độ, chính sách BHXH, quản lý và sử dụng các quỹ BHXH, đồng thời tiến hành thanh tra chuyên ngành theo quy định tại Khoản 1 Điều 16 Luật BHXH 2024. Hệ thống này được tổ chức theo 3 cấp từ trung ương đến địa phương, đảm bảo việc vận hành thông suốt và hiệu quả.

1.2. Các loại hình chính sách Bảo hiểm Xã hội hiện hành

Căn cứ theo Điều 4 Luật BHXH 2024, có 05 loại hình chính sách bảo hiểm xã hội đang được áp dụng tại Việt Nam, nhằm đáp ứng đa dạng nhu cầu và đối tượng tham gia:

1. Trợ cấp hưu trí xã hội: Nhằm hỗ trợ những người cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH khác.
2. Bảo hiểm xã hội bắt buộc: Loại hình do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động thuộc đối tượng phải tham gia.
3. Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Loại hình do Nhà nước tổ chức dành cho công dân Việt Nam tự nguyện tham gia và được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.
4. Bảo hiểm thất nghiệp: Hỗ trợ người lao động khi mất việc làm, giúp họ có thu nhập trong thời gian tìm kiếm việc mới và được hỗ trợ đào tạo nghề.
5. Bảo hiểm hưu trí bổ sung: Một hình thức bảo hiểm mang tính tự nguyện, nhằm bổ sung cho chế độ hưu trí cơ bản, giúp người tham gia có thêm nguồn thu nhập khi về già.

Các loại hình này được thiết kế để đảm bảo quyền lợi, hỗ trợ tài chính và bảo vệ người tham gia trước nhiều rủi ro trong cuộc sống, từ ốm đau, thai sản đến tai nạn lao động, hưu trí hoặc tử vong.

2. Đối tượng tham gia các Chính sách Bảo hiểm Xã hội

Việc nắm rõ đối tượng tham gia BHXH là vô cùng quan trọng để mỗi cá nhân biết mình thuộc diện bắt buộc hay tự nguyện, từ đó đảm bảo quyền lợi và thực hiện nghĩa vụ theo pháp luật. Từ ngày 01/7/2025, theo quy định tại Điều 2 Luật BHXH năm 2024, có 04 nhóm đối tượng chính tham gia BHXH:

Nhóm 1: Người lao động là công dân Việt Nam
Đây là nhóm đối tượng rộng lớn nhất, bao gồm những người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, viên chức quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu. Ngoài ra, còn có sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ phục vụ có thời hạn, học viên quân đội, công an, cơ yếu; dân quân thường trực; người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện nhà nước Việt Nam ở nước ngoài; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã (HTX), liên hiệp HTX; người hoạt động không chuyên trách ở xã, ở thôn, tổ dân phố và chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh.

Nhóm 2: Người lao động là người nước ngoài
Bao gồm người nước ngoài làm việc với người sử dụng lao động tại Việt Nam theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên, trừ các trường hợp di chuyển nội bộ doanh nghiệp hoặc đã đủ tuổi nghỉ hưu.

Nhóm 3: Người sử dụng lao động
Nhóm này bao gồm các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và tổ chức cơ yếu; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp HTX, hộ kinh doanh, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.

Nhóm 4: Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện
Nhóm này bao gồm công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và không phải là người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng. Ngoài ra, người lao động, cán bộ, công chức, viên chức đang tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động và không tham gia BHXH trong thời gian tạm hoãn cũng có thể tham gia theo hình thức tự nguyện.
Cùng với sự phát triển của xã hội, việc cập nhật thông tin về các chính sách thuế quan của việt nam cũng là một phần không thể thiếu trong bức tranh tổng thể về chính sách kinh tế và an sinh quốc gia, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều khía cạnh của cuộc sống và kinh doanh.

3. Hình thức tham gia Bảo hiểm Xã hội tại Việt Nam

Tại Việt Nam, việc tham gia chính sách bảo hiểm xã hội được chia thành hai hình thức chính: bắt buộc và tự nguyện. Sự phân loại này giúp người dân chủ động hơn trong việc lựa chọn phương án phù hợp với điều kiện cá nhân, đồng thời đảm bảo quyền lợi an sinh và thực hiện đúng quy định pháp luật. Theo Luật BHXH, tại một thời điểm nhất định, mỗi người chỉ có thể tham gia BHXH theo một trong hai hình thức này.

3.1. Tham gia BHXH bắt buộc

BHXH bắt buộc là loại hình do Nhà nước tổ chức, áp dụng đối với các nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đã nêu ở trên (Nhóm 1, 2 và 3). Những đối tượng này đang làm việc tại các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức xã hội và các đơn vị khác. Việc tham gia BHXH bắt buộc là một nghĩa vụ pháp lý, đảm bảo rằng người lao động được bảo vệ tối thiểu trước các rủi ro.

Mức đóng BHXH bắt buộc được tính dựa trên tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, và mức hưởng BHXH sẽ phụ thuộc vào mức đóng cùng với thời gian đóng của người tham gia. Quy định này đảm bảo tính công bằng và liên kết chặt chẽ giữa nghĩa vụ và quyền lợi.

3.2. Tham gia BHXH tự nguyện

BHXH tự nguyện là loại hình do Nhà nước tổ chức dành riêng cho những công dân Việt Nam không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Đối tượng tham gia BHXH thuộc Nhóm 4 có thể tự nguyện đăng ký. Đặc điểm nổi bật của hình thức này là người tham gia được quyền lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với khả năng tài chính và thu nhập của mình. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều người dân, đặc biệt là những người làm công việc tự do, có cơ hội tiếp cận và hưởng các chế độ BHXH, góp phần vào việc mở rộng diện bao phủ an sinh xã hội.

Người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng 05 chế độ BHXH*Các chế độ bảo hiểm xã hội giúp bảo vệ quyền lợi lâu dài cho người tham gia.*

4. Các chế độ của chính sách Bảo hiểm Xã hội tại Việt Nam

Từ ngày 01/7/2025, khi Luật BHXH số 41/2024/QH15 chính thức có hiệu lực, các chế độ BHXH sẽ có những cập nhật quan trọng. Tùy thuộc vào loại hình tham gia (bắt buộc hay tự nguyện), người tham gia sẽ được hưởng các chế độ khác nhau:

a) Đối với người tham gia BHXH bắt buộc:
Người tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng 05 chế độ BHXH toàn diện, bao gồm:

1. Chế độ ốm đau: Hỗ trợ tài chính khi người lao động bị ốm đau, phải nghỉ việc để điều trị.
2. Chế độ thai sản: Đảm bảo quyền lợi cho lao động nữ khi sinh con, nhận nuôi con nuôi và lao động nam có vợ sinh con.
3. Chế độ hưu trí: Đảm bảo thu nhập khi người lao động hết tuổi lao động, nghỉ hưu.
4. Chế độ tử tuất: Hỗ trợ gia đình người tham gia khi họ qua đời.
5. Bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Bù đắp thu nhập và hỗ trợ y tế khi người lao động gặp tai nạn hoặc mắc bệnh nghề nghiệp.

Chế độ người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng*Người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng 05 chế độ BHXH, đảm bảo an sinh toàn diện.*

b) Đối với người tham gia BHXH tự nguyện:
Theo quy định mới từ năm 2025, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hưởng 04 chế độ BHXH, trong đó có sự bổ sung đáng chú ý:

1. Trợ cấp thai sản: Một chế độ mới được bổ sung, nâng cao quyền lợi cho người tham gia tự nguyện khi có nhu cầu về thai sản.
2. Chế độ hưu trí: Đảm bảo thu nhập khi người tham gia hết tuổi lao động, nghỉ hưu.
3. Chế độ tử tuất: Hỗ trợ gia đình người tham gia khi họ qua đời.
4. Bảo hiểm tai nạn lao động: Một chế độ mới khác, mang lại sự bảo vệ bổ sung cho người tham gia tự nguyện khi gặp rủi ro tai nạn lao động.

Những thay đổi này không chỉ nâng cao quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện mà còn khuyến khích nhiều đối tượng tham gia hơn, góp phần xây dựng một hệ thống BHXH toàn diện và bền vững, đồng bộ với các danh sách kênh fpt play hd cung cấp thông tin giải trí đa dạng.

5. Quyền và nghĩa vụ của người tham gia Bảo hiểm Xã hội

Việc hiểu rõ quyền và nghĩa vụ khi tham gia chính sách bảo hiểm xã hội là nội dung cốt lõi giúp người lao động và người sử dụng lao động chủ động bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình. Luật BHXH 2024 (áp dụng từ 01/7/2025) đã quy định cụ thể tại Điều 10 và Điều 11 về các quyền và nghĩa vụ này.

5.1. Quyền của người tham gia BHXH

Mỗi người tham gia BHXH cần nắm vững 07 quyền cơ bản của mình để bảo vệ lợi ích hợp pháp, chủ động trong việc hưởng chế độ và tránh bị thiệt thòi khi có rủi ro xảy ra. Căn cứ Khoản 1 Điều 10 Luật BHXH năm 2024, người tham gia BHXH được hưởng các quyền sau:

1. Hưởng các chế độ BHXH theo đúng quy định của pháp luật.
2. Được cấp sổ BHXH để theo dõi quá trình đóng và hưởng chế độ.
3. Cơ quan BHXH có trách nhiệm định kỳ hằng tháng cung cấp thông tin về việc đóng BHXH thông qua ứng dụng VssID hoặc xác nhận thông tin khi có yêu cầu.
4. Yêu cầu người sử dụng lao động và cơ quan BHXH thực hiện đầy đủ trách nhiệm về BHXH đối với mình, bao gồm đăng ký tham gia, chốt sổ BHXH, v.v.
5. Tham gia tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH.
6. Quyền chủ động đi khám giám định y khoa để xác định mức suy giảm khả năng lao động khi đang bảo lưu thời gian đóng BHXH.
7. Quyền khiếu nại, tố cáo và khởi kiện về BHXH theo quy định của pháp luật để bảo vệ quyền lợi chính đáng.

5.2. Nghĩa vụ của người tham gia BHXH

Bên cạnh các quyền lợi, người tham gia BHXH cũng có 03 nghĩa vụ quan trọng cần nắm rõ để thực hiện đúng quy định pháp luật, góp phần duy trì hệ thống an sinh xã hội công bằng và bền vững. Theo Khoản 1 Điều 11 Luật BHXH năm 2024, các nghĩa vụ bao gồm:

1. Trách nhiệm đóng BHXH đầy đủ theo quy định: Đảm bảo việc đóng góp đúng hạn và đủ số tiền để duy trì quyền lợi.
2. Theo dõi việc thực hiện trách nhiệm về BHXH của bản thân: Chủ động kiểm tra quá trình đóng, hưởng BHXH để kịp thời phát hiện sai sót.
3. Thực hiện việc kê khai thông tin chính xác, trung thực và đầy đủ theo đúng quy định: Đảm bảo mọi thông tin cá nhân và quá trình tham gia BHXH là minh bạch, chính xác.
   Việc hiểu đúng và đầy đủ về cả quyền lợi và nghĩa vụ sẽ giúp người tham gia BHXH bảo vệ lợi ích cá nhân một cách tốt nhất, đồng thời góp phần xây dựng một hệ thống an sinh xã hội vững mạnh và công bằng cho tất cả mọi người. Tương tự, việc tìm hiểu về danh sách kênh fpt cũng cần sự chủ động từ phía người dùng để tối ưu hóa trải nghiệm giải trí.

6. Các hành vi bị cấm trong Chính sách Bảo hiểm Xã hội

Để đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả của hệ thống an sinh xã hội, Luật BHXH năm 2024 đã quy định rõ ràng 07 hành vi bị cấm khi tham gia BHXH tại Điều 9. Người tham gia cần biết rõ các hành vi này để tránh vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình và góp phần xây dựng một hệ thống BHXH bền vững.

Các hành vi bị cấm bao gồm:

1. Trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH: Như chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, gây ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động.
2. Chiếm dụng, chậm trễ trong việc thanh toán các khoản tiền hưởng BHXH: Gây khó khăn cho người thụ hưởng khi cần đến chế độ.
3. Cản trở, gây khó khăn hoặc làm thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tham gia BHXH: Bất kỳ hành vi nào ngăn cản việc hưởng quyền lợi đều bị nghiêm cấm.
4. Gian lận, giả mạo hồ sơ trong việc thực hiện BHXH: Đây là hành vi nghiêm trọng, làm sai lệch thông tin và quỹ BHXH.
5. Đăng ký, báo cáo sai sự thật hoặc cung cấp sai thông tin về BHXH: Gây ra những sai sót trong quản lý và chi trả chế độ.
6. Thông đồng, móc nối, bao che, giúp sức cho hành vi vi phạm pháp luật về BHXH: Những hành vi này tạo điều kiện cho các vi phạm khác.
7. Cầm cố, mua bán, thế chấp, đặt cọc sổ BHXH dưới mọi hình thức: Sổ BHXH là tài liệu quan trọng, liên quan trực tiếp đến quyền lợi an sinh, không được phép giao dịch dưới các hình thức này.

Những hành vi vi phạm nêu trên không chỉ làm suy yếu hệ thống BHXH mà còn có thể dẫn đến các chế tài hành chính hoặc hình sự đối với người vi phạm.

6.1. Lợi ích khi hiểu rõ các hành vi bị cấm

Việc nắm rõ các hành vi bị cấm trong lĩnh vực BHXH mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người lao động và người sử dụng lao động:

• Tránh vi phạm pháp luật: Giúp các bên tham gia hiểu rõ ranh giới pháp lý, tránh mắc phải những sai lầm không đáng có.
• Bảo vệ quyền lợi cá nhân: Khi biết rõ các hành vi bị cấm, người tham gia có thể phát hiện và tố giác các hành vi sai phạm từ phía người sử dụng lao động hoặc tổ chức vi phạm. Đồng thời, tránh bị lôi kéo hoặc vô tình tham gia vào các hành vi gian lận, dẫn đến mất quyền lợi hoặc bị xử lý hành chính, hình sự.
• Nâng cao nhận thức pháp lý: Giúp người lao động chủ động giám sát quá trình tham gia BHXH và nhận thức rõ trách nhiệm của cá nhân trong việc thực hiện chính sách BHXH. Tương tự như việc tìm nhà sách bảo lộc hay nhà sách tân tạo yêu cầu sự tìm hiểu rõ ràng để chọn được địa điểm phù hợp, việc nắm vững luật pháp BHXH cũng đòi hỏi sự chủ động tương tự.

Khi mọi người tham gia đều tuân thủ tốt quy định, hệ thống BHXH sẽ vận hành một cách hiệu quả, đảm bảo quyền lợi cho tất cả người tham gia và hạn chế thất thoát quỹ BHXH, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh.

---

Chính sách bảo hiểm xã hội không chỉ là quyền lợi mà còn là trách nhiệm của mỗi công dân. Với những cập nhật từ Luật BHXH năm 2024, việc tham gia đầy đủ và đúng quy định sẽ giúp người lao động đảm bảo cuộc sống ổn định khi gặp rủi ro và khi về hưu. Để tối ưu hóa quyền lợi, mỗi người tham gia hãy chủ động tìm hiểu thông tin, cập nhật chính sách mới từ các nguồn thông tin chính thống và lựa chọn hình thức tham gia phù hợp với điều kiện của bản thân.