Trong dòng chảy lịch sử âm nhạc thế giới, Ludwig van Beethoven nổi lên như một tượng đài bất hủ, một nhạc sĩ vĩ đại mà tên tuổi gắn liền với những bản giao hưởng đi vào huyền thoại. Sinh thời từ năm 1770 đến 1827, Beethoven đã chứng minh tài năng thiên bẩm từ rất sớm và được ví như nhạc sĩ xuất sắc nhất kể từ thời Mozart. Tuy nhiên, định mệnh lại trớ trêu giáng xuống ông một biến cố kinh hoàng đối với bất kỳ nghệ sĩ nào: chứng điếc. Khi bước sang tuổi 30, thính giác của ông bắt đầu suy yếu, và dần dần ông trở thành một nhạc sĩ mozart bị điếc trong chính thế giới âm thanh của mình, một nghịch lý tưởng chừng không thể vượt qua. Câu chuyện về một thiên tài âm nhạc sáng tác trong sự im lặng không chỉ là một bi kịch cá nhân mà còn là minh chứng hùng hồn cho ý chí, nghị lực và đam mê không giới hạn của con người.
Biến cố thay đổi cuộc đời: Hành trình mất thính giác đầy bi kịch của Beethoven
Nội dung
Khoảng năm 26 tuổi, những dấu hiệu đầu tiên của căn bệnh đã xuất hiện khi Beethoven bắt đầu nghe thấy tiếng vo ve và ù tai liên tục. Đến năm 1800, ở tuổi 30, ông đã bộc bạch trong thư gửi một người bạn thời thơ ấu từ Vienna rằng: “Trong ba năm gần đây, thính giác của tôi ngày càng yếu dần. Trong rạp hát, tôi phải đến rất gần dàn nhạc mới có thể nghe những người biểu diễn. Tôi không nghe thấy nốt cao của nhạc cụ và giọng ca sĩ.” Đây là một nỗi đau đớn khó tả đối với một nhạc sĩ, người mà thính giác là công cụ tối quan trọng.
Là một nhạc sĩ với sự nghiệp đang lên, Beethoven đã cố gắng giữ bí mật về tình trạng sức khỏe của mình, ngay cả với những người thân thiết nhất. Ông sợ hãi rằng bệnh điếc sẽ hủy hoại sự nghiệp và danh tiếng. Vì vậy, ông tránh giao tiếp xã hội, phần vì không muốn làm lộ bệnh tình, phần vì sợ phải đối mặt với thực tế nghiệt ngã này. Beethoven vẫn có thể nghe được một phần âm nhạc và tiếng nói cho đến khoảng năm 1812, nhưng đến tuổi 44, ông gần như đã mất thính giác hoàn toàn. Điều này khiến ông phải viết ra những điều muốn trao đổi với người khác, một hình thức giao tiếp bất đắc dĩ.
Nguyên nhân chính xác dẫn đến việc mất thính lực của Beethoven vẫn luôn là đề tài gây tranh cãi của giới khoa học và lịch sử. Nhiều giả thuyết đã được đưa ra, bao gồm tác dụng phụ của bệnh giang mai, nhiễm độc chì, sốt phát ban, hoặc thậm chí là thói quen ngâm đầu vào nước lạnh để giữ tỉnh táo. Bản thân Beethoven cũng không thể lý giải được nguyên nhân, có lúc ông cho rằng đó là hậu quả của một lần đột quỵ năm 1798, lúc khác lại đổ lỗi cho bệnh dạ dày. Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây công bố vào tháng 5 năm 2024 trên tạp chí Hóa học Lâm sàng, dựa trên phân tích ADN từ lọn tóc của Beethoven, đã tiết lộ hàm lượng chì cao đáng báo động cùng với asen và thủy ngân. Mức chì này được cho là có thể góp phần gây ra chứng điếc và các vấn đề sức khỏe khác mà ông phải chịu đựng suốt cuộc đời. Kết quả khám nghiệm tử thi sau khi ông qua đời cũng cho thấy tai trong của ông bị căng phồng và tổn thương nặng. Đối với một người bình thường, việc mất thính giác là một thử thách lớn, nhưng với một thiên tài âm nhạc, đó là một cuộc chiến không khoan nhượng với số phận. bị điếc đột ngột có chữa được không là câu hỏi mà có lẽ Beethoven cũng đã từng tự hỏi.
Tranh vẽ Beethoven – nhà soạn nhạc vĩ đại với các tác phẩm bất hủ nổi tiếng đến cả ngày nay
Vượt qua giới hạn: Phương pháp sáng tác độc đáo của một thiên tài trong im lặng
Việc bị điếc đã dày vò Beethoven suốt nửa đời người. Mãi đến năm 1822, ông mới từ bỏ mọi hy vọng điều trị thính giác và chấp nhận sự thật đau buồn. Dù đã thử sử dụng một số thiết bị trợ thính vào thời bấy giờ, nhưng công dụng của chúng không quá hiệu nghiệm.
Một số dụng cụ, nhạc cụ trợ thính trong thế kỷ 19
Tuy nhiên, điều phi thường là Beethoven vẫn tiếp tục sáng tác và đạt được những thành công vang dội, sự nghiệp không hề bị hủy hoại. Các nhà khoa học giải thích rằng, Beethoven đã được lắng nghe và chơi nhạc trong ba thập kỷ đầu tiên của cuộc đời mình. Hơn ai hết, ông nắm rõ mọi quy luật của các nhạc cụ, giọng hát và cách âm nhạc sẽ phát ra. Hơn nữa, chứng điếc của ông là một quá trình suy giảm dần, không phải là mất thính lực đột ngột. Điều này cho phép nhạc sĩ vẫn có thể hình dung rõ ràng trong tâm trí những tác phẩm của mình sẽ vang lên như thế nào.
Một câu chuyện được những người thân cận của Beethoven kể lại, khi thính giác của ông kém hẳn, ông thường ngồi bên cây đàn piano, đặt một cây bút chì vào miệng, sau đó chạm đầu kia của bút chì vào bảng âm của cây đàn để cảm nhận độ rung của từng nốt nhạc. Đây là một phương pháp độc đáo, cho thấy sự sáng tạo không ngừng của ông để duy trì kết nối với âm nhạc. Trong khoảng 20 năm cuối đời, Beethoven đã sáng tác âm nhạc hoàn toàn bằng trí nhớ và trí tưởng tượng, chứ không còn dựa vào đôi tai nữa. Không chỉ dừng lại ở việc sáng tác, ông còn biểu diễn và chỉ huy dàn nhạc ngay cả sau khi đã bị điếc. Điều này không chỉ thể hiện khả năng âm nhạc bậc thầy mà còn là nghị lực phi thường của một con người. Ngay cả khi tai nghe bị điếc 1 bên có thể đã là một trở ngại lớn, Beethoven đã vượt qua cả việc mất đi cả hai bên tai.
Vì đã quá hiểu âm nhạc, Beethoven có thể sáng tác bằng trí tưởng tượng
Dấu ấn của thầm lặng: Bệnh điếc định hình âm nhạc Beethoven như thế nào?
Khả năng âm nhạc bậc thầy của Beethoven là không thể chối cãi, ngay cả khi ông gặp phải khó khăn lớn là chứng điếc. Mặc dù chất lượng âm nhạc không suy giảm, nhưng các chuyên gia hiện đại vẫn đánh giá rằng căn bệnh này đã có ảnh hưởng nhất định, làm thay đổi âm nhạc của ông theo một cách đặc biệt.
Trong các tác phẩm ban đầu, khi thính giác còn nguyên vẹn, Beethoven thường xuyên sử dụng các nốt cao. Tuy nhiên, khi thính giác suy giảm dần, ông bắt đầu sử dụng các nốt thấp nhiều hơn trong sáng tác của mình, có lẽ vì đây là những nốt mà ông vẫn có thể nghe rõ hơn một cách mờ nhạt. Điều thú vị là, những nốt cao lại quay trở lại một cách mạnh mẽ trong các sáng tác cuối đời của ông. Đây là một minh chứng hùng hồn cho thấy ông đã “nghe” được tác phẩm thành hình trong trí tưởng tượng của mình một cách bậc thầy. Các tác phẩm nổi tiếng được sáng tác trong thời kỳ ông gần như điếc hoàn toàn bao gồm Bản giao hưởng số 9 huyền thoại (được công diễn lần đầu vào năm 1824, khi ông không còn nghe thấy tiếng vỗ tay của khán giả), Sonata Hammerklavier, và nhiều tác phẩm bắt đầu từ khoảng Opus 101 trở đi. Những kiệt tác này chứng minh rằng thính giác vật lý không phải là yếu tố duy nhất quyết định khả năng sáng tạo âm nhạc của một thiên tài.
Những bài học vượt thời gian từ một nhạc sĩ bị điếc
Câu chuyện về Ludwig van Beethoven không chỉ là một phần của lịch sử âm nhạc, mà còn là một bài học sâu sắc về nghị lực, đam mê và sức mạnh của tinh thần con người. Ông là biểu tượng sống động cho việc vượt lên mọi nghịch cảnh, chứng minh rằng tài năng và ý chí có thể chiến thắng cả những thử thách khắc nghiệt nhất của số phận. Trong một thế giới hiện đại với vô vàn công nghệ hỗ trợ thính giác, từ việc tìm hiểu cách sửa tai nghe bị điếc 1 bên cho đến các giải pháp y tế tiên tiến, câu chuyện của Beethoven vẫn giữ nguyên giá trị truyền cảm hứng. Ông đã biến khuyết tật thành một phần độc đáo của hành trình sáng tạo, tạo ra những âm điệu vĩ đại nhất khi sống trong một thế giới im lặng. Di sản của Beethoven nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của sự kiên cường, khả năng thích nghi và niềm tin tuyệt đối vào bản thân, không bao giờ để những giới hạn về thể chất định đoạt khả năng đạt được những điều phi thường.
Kết lại, Ludwig van Beethoven, người Nhạc Sĩ Bị điếc, đã để lại cho nhân loại một di sản âm nhạc đồ sộ và một câu chuyện truyền cảm hứng bất tận. Từ những năm tháng đầu tiên của bệnh tật cho đến khi tạo ra những kiệt tác vĩ đại nhất trong sự im lặng, ông đã chứng minh rằng âm nhạc không chỉ được tạo ra bằng đôi tai mà còn bằng trái tim, khối óc và một ý chí sắt đá. Câu chuyện của ông không chỉ là một trang vàng trong lịch sử âm nhạc mà còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về sức mạnh tiềm ẩn bên trong mỗi con người, khả năng vượt lên mọi giới hạn để chạm tới đỉnh cao của sự sáng tạo và thành công.
Nguồn: ClassicFM
