Mẹ chồng tôi, năm nay đã gần 70 tuổi, đã gắn bó với gia đình nhỏ của chúng tôi tròn một thập kỷ, kể từ khi tôi hạ sinh đứa con đầu lòng. Giờ đây, khi nhà có thêm thành viên thứ ba, bà lại ngỏ ý muốn về quê sống một mình. Lý do bà đưa ra là không muốn làm phiền cuộc sống riêng tư của con cháu. Bà dự định sẽ sửa sang lại căn nhà cũ kỹ ở quê để an hưởng tuổi già. Tuy nhiên, cả hai vợ chồng tôi đều kiên quyết phản đối. Ba đứa cháu, vốn quấn quýt bà từ thuở lọt lòng, lại càng phản ứng mạnh mẽ hơn: “Bà không được về quê đâu! Bà phải ở đây với chúng cháu mãi mãi cơ!”. Trước sự níu kéo chân thành của con cháu, mẹ chồng tôi đành tạm gác lại ý định về quê, quyết định ở lại thêm một thời gian nữa. Tình cảm bà cháu, sự gắn kết gia đình trong những ngôi nhà Việt Nam có nhiều thế hệ chung sống là điều vô cùng đáng quý, nhưng đôi khi cũng đi kèm những thử thách nho nhỏ trong việc dung hòa lối sống và chăm sóc con trẻ, đặc biệt là câu chuyện về giấc ngủ của trẻ khi có ông bà bên cạnh.
Để tạo điều kiện tốt nhất cho mẹ, vợ chồng tôi quyết định chuyển đến một căn hộ chung cư rộng rãi hơn, có nhiều phòng ngủ và không gian sinh hoạt chung tiện nghi. Tầng dưới tòa nhà còn có khu vui chơi, khu tập thể dục để mỗi buổi chiều bà có thể xuống thư giãn, hít thở không khí trong lành. Thế nhưng, éo le thay, kể từ khi chuyển sang nhà mới và mẹ chồng có phòng ngủ riêng, một hiện tượng kỳ lạ bắt đầu xảy ra, khiến bà vừa khó chịu vừa hoang mang, còn cả nhà thì không khỏi lo lắng. Chuyện không chỉ diễn ra một, hai đêm mà kéo dài cả tuần liền, làm mẹ chồng tôi mất ngủ triền miên, sáng dậy người lúc nào cũng trong trạng thái phờ phạc, mệt mỏi. Thấy vậy, tôi không thể không gặng hỏi. Trong bữa cơm gia đình, bà mới dè dặt chia sẻ: “Đêm nào cũng có đứa nào nó kéo chăn của bà đi, không cho bà đắp. Thành ra bà chẳng ngủ được gì cả.” Tôi ngạc nhiên: “Sao lại thế được hả mẹ? Mẹ ngủ một mình một phòng mà, làm sao có ai vào kéo chăn của mẹ được chứ?”. Bà đáp lại đầy vẻ khó hiểu: “Thế mẹ mới thấy lạ chứ. Tối nào trước khi ngủ mẹ cũng kéo chăn đắp ngang ngực cẩn thận. Vậy mà nửa đêm tỉnh giấc lại thấy mình không đắp gì cả, có hôm chăn còn rơi hẳn xuống đất, dù giường thì rộng thênh thang.”
Bối cảnh gia đình Việt và vai trò ông bà
Nội dung
Ở Việt Nam, hình ảnh ông bà sống chung và phụ giúp con cháu chăm sóc trẻ nhỏ là điều khá phổ biến. Ông bà thường có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn, lại hết mực yêu thương cháu nên việc chăm sóc các bé từ bữa ăn đến giấc ngủ trở thành niềm vui tuổi già. Điều này cũng giúp các cặp vợ chồng trẻ giảm bớt gánh nặng, có thêm thời gian tập trung cho công việc và phát triển kinh tế gia đình. Tình cảm gắn bó giữa ông bà và cháu chắt là một nét đẹp văn hóa, tuy nhiên, việc ông bà quá bao bọc, đặc biệt là trong chuyện ngủ nghỉ của trẻ, đôi khi lại dẫn đến những tình huống dở khóc dở cười và những ảnh hưởng không ngờ tới sự phát triển của trẻ sau này. Câu chuyện của gia đình tôi là một ví dụ điển hình cho thấy sự gắn bó này đôi khi cần được điều chỉnh một cách khéo léo.
Bà cụ U70 trầm ngâm lo lắng khi sống cùng con cháu
Diễn biến câu chuyện và sự thật được hé lộ
Nghe mẹ chồng kể, tôi không khỏi hoang mang, đưa mắt nhìn chồng rồi quay sang hỏi lũ trẻ: “Có đứa nào đêm vào phòng bà nghịch ngợm không đấy?”. Cả ba đứa đều lắc đầu nguầy nguậy, tỏ vẻ ngơ ngác. Chồng tôi thì nửa tin nửa ngờ, bắt đầu lên mạng tìm hiểu đủ thứ thông tin, thậm chí còn tính đến chuyện tìm nhà khác vì lo sợ yếu tố tâm linh. Riêng tôi, vốn không tin vào những chuyện ma quỷ, quyết định phải tìm ra sự thật. Tôi bí mật lắp một chiếc camera giám sát nhỏ trong phòng ngủ của mẹ chồng và thức trắng một đêm để theo dõi. Và quả thật, ngay trong đêm đầu tiên, chân tướng sự việc đã được phơi bày.
Gia đình hoang mang bàn tán về hiện tượng lạ trong phòng ngủ của bà
Sáng hôm sau, trong bữa ăn sáng đông đủ cả nhà, tôi mở đoạn video được cắt từ camera cho mọi người cùng xem. Ai nấy đều sững sờ khi thấy “thủ phạm” kéo chăn của bà hàng đêm không phải ma quỷ hay thế lực siêu nhiên nào, mà chính là cậu con trai út mới 4 tuổi của tôi. Bị bắt quả tang, thằng bé ban đầu còn cười khoái chí để tránh bị mắng, nhưng khi thấy tôi nghiêm mặt, nó liền cúi gằm mặt, lí nhí xin lỗi: “Con xin lỗi bà, con xin lỗi bố mẹ.” Tôi cố gắng giữ bình tĩnh, hỏi con: “Con làm cái trò gì vậy hả? Làm cả nhà một phen hú vía. Giải thích cho bố mẹ nghe xem nào? Tại sao con lại làm thế rồi còn nói dối nữa?”. Thằng bé ngập ngừng đáp: “Tại… tại con muốn ngủ với bà. Hồi trước con vẫn ngủ với bà mà. Từ ngày chuyển sang nhà mới, mẹ không cho con ngủ với bà nữa. Con nhớ bà lắm, con muốn được ngủ với bà như trước thôi.” Nghe đến đây, chồng tôi bật cười vì lý do quá đỗi trẻ con nhưng cũng đầy mưu mẹo của cậu út: “Chỉ vì muốn ngủ với bà mà con bày trò làm bà sợ thế á?”. Thằng bé gãi đầu: “Con nghĩ nếu bà sợ, bà sẽ quay về ngủ với con để con bảo vệ bà…”
Người mẹ rơi nước mắt khi biết lý do con trai út làm phiền giấc ngủ của bà
Cả nhà đều bật cười trước sự ngô nghê của đứa trẻ, chỉ riêng tôi là không kìm được nước mắt. Thấy tôi lặng lẽ lau nước mắt, chồng tôi vỗ về an ủi. Tôi nghẹn ngào nói: “Là lỗi của em, tất cả là tại em. Bấy lâu nay em ỷ lại vào mẹ, phó mặc con cho mẹ chăm sóc, để con ngủ chung với bà từ nhỏ. Giờ thiếu hơi bà, con không quen, lại nghĩ ra cách trêu bà như vậy. Em thật sự thấy có lỗi với mẹ và với con.” Mẹ chồng tôi không hề trách móc, bà nhẹ nhàng khuyên rằng việc tập cho trẻ ngủ riêng cần có thời gian và sự kiên nhẫn, không thể tách đột ngột được. Bà đề nghị tạm thời sẽ quay lại ngủ cùng cậu út một thời gian để cháu yên tâm hơn, sau đó sẽ từ từ tìm cách tách giường sau. Tôi thấy đó cũng là giải pháp hợp lý nhất lúc này.
Ảnh hưởng của việc trẻ ngủ chung với ông bà
Câu chuyện gia đình tôi cũng là lời nhắc nhở về việc cân nhắc kỹ lưỡng khi cho trẻ ngủ cùng ông bà. Mặc dù việc này thể hiện tình yêu thương và sự gắn kết, nhưng theo các chuyên gia và nhiều nghiên cứu, việc trẻ ngủ chung với ông bà từ nhỏ có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sự phát triển của trẻ sau này so với những trẻ ngủ với bố mẹ hoặc ngủ riêng.
Khả năng tự lập và tự chăm sóc bản thân kém hơn
Khi ngủ với ông bà, trẻ thường được chăm sóc quá mức: được gọi dậy mỗi sáng, giường ngủ được dọn sẵn, quần áo được chuẩn bị, đêm được ông bà kiểm tra và đắp lại chăn liên tục. Về lâu dài, sự bao bọc này vô tình hình thành ở trẻ tâm lý ỷ lại, thụ động. Khi lớn lên, khả năng tự chăm sóc bản thân của những đứa trẻ này thường kém hơn so với bạn bè đồng trang lứa được ngủ với bố mẹ hoặc ngủ riêng. Trẻ ngủ một mình thường phải học cách tự đặt báo thức, tự giác dậy đúng giờ, tự chuẩn bị quần áo và vệ sinh cá nhân, từ đó hình thành tính tự lập sớm hơn.
Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của cả hai bên
Người lớn tuổi thường ngủ không sâu giấc và hay tỉnh dậy vào ban đêm. Việc ông bà quá lo lắng cho cháu (sợ cháu nóng, sợ cháu lạnh) nên thường xuyên kiểm tra, chạm vào người hoặc đắp/mở chăn cho cháu có thể vô tình làm gián đoạn giấc ngủ sâu của trẻ, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ. Ngược lại, những đứa trẻ hiếu động, hay trở mình, thức giấc giữa đêm cũng có thể làm ông bà mất ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe người già.
Trẻ có thể cảm thấy thiếu an toàn và sự quan tâm từ cha mẹ
Khi cha mẹ quá bận rộn và giao phó hoàn toàn việc chăm sóc con cái, kể cả giấc ngủ, cho ông bà, đứa trẻ dù được ông bà yêu thương hết mực vẫn có thể cảm thấy thiếu vắng sự quan tâm, che chở trực tiếp từ cha mẹ. Điều này có thể dẫn đến cảm giác bất an, tự ti, nhạy cảm và lo lắng ở trẻ, ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển tâm lý lâu dài. Ở lứa tuổi còn nhỏ, điều trẻ cần nhất không phải là vật chất mà chính là tình yêu thương và sự hiện diện của cha mẹ.
Câu chuyện về cậu con trai út và giấc ngủ của bà đã mang đến một bài học sâu sắc cho gia đình tôi. Việc ông bà hỗ trợ chăm sóc cháu là điều đáng quý, nhưng vai trò và sự gắn kết của cha mẹ với con cái, đặc biệt là trong những khoảnh khắc gần gũi như giấc ngủ ban đêm, là không thể thay thế. Dù bận rộn đến đâu, cha mẹ cũng nên cố gắng sắp xếp thời gian để ở bên con, trò chuyện, đọc sách và cùng con đi vào giấc ngủ. Việc rèn luyện cho trẻ ngủ riêng cần sự kiên nhẫn, thấu hiểu và một lộ trình phù hợp, tránh việc thay đổi đột ngột gây ảnh hưởng tâm lý cho trẻ. Cân bằng giữa tình yêu thương của ông bà và sự chăm sóc trực tiếp của cha mẹ sẽ giúp trẻ phát triển một cách toàn diện và lành mạnh nhất.