Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, cùng với các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” và âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch luôn có mối liên hệ mật thiết. Việc nhận diện rõ ràng và kiên quyết đấu tranh để ngăn chặn, đẩy lùi những hiện tượng tiêu cực này là một nhiệm vụ trọng yếu và cấp bách hiện nay, đòi hỏi sự cảnh giác và nỗ lực không ngừng của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Đây là cuộc đấu tranh phức tạp, lâu dài trên mặt trận tư tưởng, liên quan trực tiếp đến sự vững mạnh của Đảng và sự ổn định của chế độ. Cần phải hiểu rõ bản chất, các giai đoạn phát triển và những biểu hiện cụ thể của sự suy thoái này để có biện pháp phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc. Sự lơ là, mất cảnh giác có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường, ảnh hưởng đến vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ. Do đó, việc tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao đạo đức cách mạng, siết chặt kỷ luật Đảng và pháp luật Nhà nước là những giải pháp căn cơ cần được thực hiện đồng bộ và quyết liệt.
Hiểu rõ các giai đoạn và kịch bản của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”
Nội dung
Từ nhiều năm trước, các cơ quan lý luận và nghiên cứu khoa học đã chỉ ra những dấu hiệu và quá trình của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Quá trình này thường không diễn ra đột ngột mà trải qua nhiều giai đoạn, từ manh nha đến biểu hiện rõ rệt.
Giai đoạn đầu tiên thường bắt nguồn từ sự hoang mang, dao động về mặt tư tưởng. Cá nhân bắt đầu có những nghi ngờ về đường lối, chủ trương của Đảng, về nền tảng lý luận Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Họ có thể cảm thấy mất phương hướng, thiếu niềm tin vào tương lai của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đây là giai đoạn dễ bị tác động bởi các luồng thông tin sai lệch, tiêu cực.
Ở giai đoạn thứ hai, sự hoài nghi biến thành hành động chủ động tìm kiếm và tiếp nhận các thông tin trái chiều, các luận điệu xuyên tạc, chống đối từ các nguồn không chính thống, thậm chí là các tài liệu, lý luận phản động. Cá nhân bắt đầu có sự so sánh, đối chiếu và dần dần bị thuyết phục bởi những lập luận sai trái, phiến diện. Họ có thể tham gia vào các diễn đàn, mạng xã hội để bày tỏ sự bất mãn, chia sẻ các thông tin tiêu cực.
Giai đoạn cuối cùng, và cũng là nguy hiểm nhất, là khi cá nhân hoàn toàn thay đổi lập trường tư tưởng, chuyển sang lập trường phản động, chống đối công khai hoặc ngấm ngầm. Họ có thể tham gia vào các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước, cấu kết với các thế lực thù địch, phản bội lại lý tưởng cách mạng.
Tương ứng với các giai đoạn này, các kịch bản “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” cũng được dự báo. Thứ nhất là sự chuyển hóa trực tiếp về chính trị, bắt đầu từ tư tưởng rồi dẫn đến hành động chống đối. Thứ hai là sự chuyển hóa từ lĩnh vực kinh tế sang chính trị, khi những sai phạm về kinh tế, tham nhũng không được xử lý triệt để dẫn đến bất mãn, quay sang chống phá chế độ. Thứ ba, nguy hiểm hơn, là sự liên kết giữa các phần tử biến chất trong nội bộ với các thế lực bên ngoài, tạo thành mạng lưới “nội công, ngoại kích” nhằm thực hiện các âm mưu lật đổ, gây bất ổn chính trị – xã hội, tương tự các kịch bản “cách mạng màu” đã xảy ra ở một số nơi trên thế giới. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng cảnh báo, khoảng cách từ suy thoái tư tưởng, đạo đức đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là rất ngắn và cực kỳ nguy hiểm.
Hình minh họa về các giai đoạn tự diễn biến, tự chuyển hóa trong tư tưởng cán bộ, đảng viên.
Những biểu hiện cụ thể và bài học cảnh tỉnh
Thực tế đã chứng minh những cảnh báo về “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là hoàn toàn có cơ sở. Vụ việc của Trịnh Xuân Thanh là một ví dụ điển hình. Từ một cán bộ được đào tạo, nắm giữ các vị trí quan trọng, nhưng do suy thoái về đạo đức, lối sống, tham ô, lãng phí, lại được sự dung túng, bao che, Thanh đã ngày càng tha hóa, coi thường kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước. Khi sai phạm bị phát hiện và xử lý, thay vì ăn năn hối cải, Thanh đã chọn con đường trốn ra nước ngoài, xin ra khỏi Đảng, công khai chống đối, cung cấp thông tin, kể cả tài liệu mật, cho các thế lực thù địch để chống phá đất nước. Hành vi này cho thấy sự trượt dốc từ tội phạm kinh tế sang phản bội chính trị.
Một số trường hợp khác như cán bộ bị truy nã bỏ trốn ra nước ngoài xin tị nạn, vu khống Đảng, Nhà nước; hay cựu cán bộ ngoại giao Đặng Xương Hùng vì bất mãn cá nhân mà tuyên bố ra khỏi Đảng, xuyên tạc chế độ để tìm cách được tị nạn chính trị, đều là những biểu hiện đáng báo động của sự suy thoái và “tự diễn biến”.
Đáng buồn hơn, hiện tượng này còn xảy ra ngay cả với những người từng công tác trong lực lượng vũ trang. Trường hợp Lê Văn Thương, một cựu thượng úy bị kỷ luật ra quân, thay vì làm lại cuộc đời lương thiện, đã giao du với các đối tượng phản động lưu vong, tự nhận mình là “quân oan”, tham gia các hoạt động chống phá và cuối cùng bị truy nã về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Gần đây, dư luận cũng bức xúc trước việc một cán bộ quân đội cao cấp nghỉ hưu có những lời nói, việc làm sai trái, bị các thế lực thù địch lợi dụng hình ảnh, danh hiệu để lôi kéo tham gia các hoạt động núp bóng “xã hội dân sự”, “yêu nước” nhưng thực chất là chống phá.
Tiến sĩ Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ, đã chia sẻ rằng ông từng được mời tham gia các tổ chức tương tự nhưng kiên quyết từ chối vì nhận rõ bản chất của chúng và không thể ngồi chung với những kẻ cơ hội chính trị, những phần tử “dân chủ cuội”. Nguyên nhân sâu xa của những vụ việc này thường bắt nguồn từ chủ nghĩa cá nhân, bệnh công thần, kiêu ngạo, xa rời tổ chức, coi thường kỷ luật. Khi không được đáp ứng những đòi hỏi cá nhân, họ nảy sinh bất mãn, tiêu cực, dễ dàng bị các thế lực thù địch lợi dụng, kích động.
Không để hình ảnh quân đội bị lợi dụng, xuyên tạc
Quân đội nhân dân Việt Nam với truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” luôn là lực lượng tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân. Tuy nhiên, chính vì uy tín và vị thế đặc biệt đó, quân đội luôn là mục tiêu chống phá hàng đầu của các thế lực thù địch. Chúng tìm mọi cách để xuyên tạc, bôi nhọ hình ảnh quân đội, gây chia rẽ quân đội với nhân dân, làm suy yếu sức mạnh quốc phòng.
Việc một số ít cán bộ, quân nhân, kể cả những người đã nghỉ hưu, có biểu hiện suy thoái, “tự diễn biến”, thậm chí tiếp tay cho kẻ xấu, là điều hết sức đau lòng và nguy hiểm. Họ không chỉ làm tổn hại đến danh dự cá nhân, gia đình mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, sức mạnh chiến đấu của quân đội, đến niềm tin của nhân dân.
Đã từng có những vụ việc bịa đặt trắng trợn nhằm bôi nhọ quân đội. Câu chuyện về một sĩ quan quân đội bị vu khống kinh doanh cà phê, chiếu phim đồi trụy và có hành vi tiêu cực gây mất an ninh trật tự từng gây xôn xao dư luận. Thông tin sai sự thật này đã khiến cả khu tập thể quân đội phẫn nộ và người dân phải khởi kiện. Nhà báo viết bài sai sự thật sau đó đã phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đây là bài học đắt giá về việc phải bảo vệ danh dự, uy tín của quân đội và xử lý nghiêm minh những hành vi xuyên tạc, bịa đặt.
Hình ảnh biểu tượng Đảng Cộng sản Việt Nam và quốc kỳ, minh họa cho cuộc đấu tranh chống lại âm mưu chống phá của các thế lực thù địch.
Hiện nay, các thế lực thù địch sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để lôi kéo, mua chuộc cán bộ, đảng viên, nhất là những người có bức xúc, bất mãn, những người mắc bệnh công thần, háo danh, hoặc những người thiếu thông tin, nhẹ dạ cả tin. Chúng lợi dụng chiêu bài “chống tiêu cực”, “yêu nước”, “bảo vệ chủ quyền” để tập hợp lực lượng, kích động chống phá. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên, đặc biệt là trong lực lượng vũ trang, cần nêu cao tinh thần cảnh giác, thường xuyên “tự soi, tự sửa”, giữ vững bản lĩnh chính trị, không để kẻ xấu lợi dụng.
Kiên quyết xử lý nghiêm minh, củng cố niềm tin
Để ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng suy thoái tư tưởng, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, bên cạnh sự nỗ lực tự rèn luyện của mỗi cá nhân, vai trò của tổ chức đảng, đoàn thể các cấp là vô cùng quan trọng. Công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên, kể cả đảng viên đã nghỉ hưu, cần được tăng cường. Công tác bảo vệ chính trị nội bộ phải được coi trọng, kịp thời phát hiện, ngăn chặn những biểu hiện lệch lạc. Cần phát huy sức mạnh của tập thể, của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và nhân dân trong việc giáo dục, thuyết phục, giúp đỡ những người có sai phạm nhận ra khuyết điểm để sửa chữa.
Tuy nhiên, đối với những trường hợp cố tình vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước, đi ngược lại lợi ích của quốc gia, dân tộc, coi thường tổ chức và nhân dân, cần phải xử lý kiên quyết, nghiêm minh. Chủ trương của Đảng về việc xử lý kỷ luật nghiêm khắc, kể cả cách chức, thu hồi danh hiệu đối với cán bộ đã nghỉ hưu có sai phạm, là hoàn toàn đúng đắn và cần thiết. Như Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định, dù đau xót nhưng không thể không làm, vì sự nghiệp chung, vì kỷ cương của Đảng và niềm tin của nhân dân.
Quang cảnh Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII bàn về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Quy định 102-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm đã quy định rõ về thời hiệu xử lý và nhấn mạnh không áp dụng thời hiệu đối với các vi phạm nghiêm trọng về chính trị nội bộ, an ninh, quốc phòng, đối ngoại xâm hại lợi ích quốc gia. Điều này thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng trong việc giữ gìn kỷ luật, kỷ cương. Kinh nghiệm của một số nước về việc xử lý công chức nghỉ hưu vi phạm (như giảm hoặc truất lương hưu) cũng là điều đáng tham khảo.
Kết luận
Cuộc đấu tranh phòng, chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài và đầy cam go. Mỗi cán bộ, đảng viên cần thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc luôn phải “lo lắng đến lợi, đến hại”, giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng, tuyệt đối trung thành với lý tưởng của Đảng và lợi ích của nhân dân. Các cấp ủy, tổ chức đảng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ cán bộ, đảng viên, xử lý nghiêm minh các vi phạm để làm trong sạch nội bộ Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân. Sự kiên quyết, đồng bộ trong thực hiện các giải pháp xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ là yếu tố then chốt đảm bảo cho Đảng ta luôn vững mạnh, lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thách thức, thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.