Kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi da xanh đạt năng suất cao

Bưởi da xanh là một trong những loại cây ăn quả đặc sản của Việt Nam, được nhiều người ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon, ngọt thanh và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, để trồng và chăm sóc bưởi da xanh đạt năng suất cao, chất lượng tốt, người trồng cần nắm vững các kỹ thuật cơ bản. Bài viết này sẽ cung cấp chi tiết các kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi da xanh, giúp bạn có một vườn bưởi sai quả.

I. Yêu cầu sinh thái của cây bưởi da xanh

Để cây bưởi da xanh sinh trưởng và phát triển tốt, cần đảm bảo các yếu tố sinh thái sau:

1. Nhiệt độ: Nhiệt độ lý tưởng cho cây bưởi phát triển là từ 23-29°C. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp đều ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và năng suất của cây.

2. Ánh sáng: Cây bưởi da xanh ưa ánh sáng, cường độ ánh sáng thích hợp tương đương với ánh nắng buổi sáng lúc 9 giờ. Đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng giúp quá trình quang hợp diễn ra thuận lợi, cây phát triển khỏe mạnh.

3. Nước: Cây bưởi cần nhiều nước, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa và kết quả. Tuy nhiên, cây không chịu được ngập úng. Do đó, cần tưới nước đều đặn, nhất là trong mùa khô và đảm bảo đất thoát nước tốt. Độ mặn trong nước tưới không được vượt quá 0,2% (2g muối/lít nước).
   cách chăm sóc da sau khi nặn mụn ở spa cũng cần được chú ý tránh để mụn làm ảnh hưởng đến quá trình chăm sóc cây.

4. Đất trồng: Đất trồng bưởi cần có tầng canh tác dày ít nhất 0,6m, thành phần cơ giới nhẹ hoặc trung bình. Đất phải tơi xốp, thông thoáng, thoát nước tốt, độ pH từ 5,5-7, có hàm lượng hữu cơ cao (trên 3%) và ít bị nhiễm mặn. Mực nước ngầm nên thấp dưới 0,8m.

II. Phương pháp nhân giống bưởi da xanh

Có hai phương pháp nhân giống bưởi da xanh phổ biến là chiết cành và ghép. Mỗi phương pháp có ưu nhược điểm riêng:

1. Chiết cành:

   • Ưu điểm: Giữ nguyên đặc tính của cây mẹ, rễ mọc cạn, thích hợp với vùng đất có mực nước ngầm cao.
   • Nhược điểm: Hệ số nhân giống thấp, dễ lây truyền bệnh, cây nhanh già cỗi và dễ đổ ngã do bộ rễ phát triển kém.
   • Lưu ý: Chọn cành bánh tẻ, không sâu bệnh và khử trùng dụng cụ trước và sau khi chiết.

2. Ghép:

   • Ưu điểm: Hệ số nhân giống cao, tận dụng ưu thế của gốc ghép, cây chống chịu tốt, tuổi thọ cao và giữ được đặc tính tốt của cây mẹ.
   • Gốc ghép: Sử dụng các giống bưởi chua địa phương hoặc cam mật, gieo từ hạt khỏe, không bị bệnh.
   • Mắt ghép/cành ghép: Chọn mắt ghép sạch bệnh, từ cành nghiêng ở giữa thân cây, không lấy từ cành tược hoặc cành mọc sát đất.

3. Tiêu chuẩn cây đầu dòng:

   • Sạch bệnh, nguồn gốc rõ ràng.
   • Đang sinh trưởng tốt, không sâu bệnh.
   • Âm tính với các bệnh nguy hiểm như vàng lá Greening, Tristeza.
   • Năng suất và phẩm chất ổn định.

4. Tiêu chuẩn cây giống tốt:

   • Đúng giống, sinh trưởng khỏe mạnh, không sâu bệnh.
   • Đồng nhất về hình thái và đặc tính di truyền (độ sai khác không quá 5%).
   • Chiều cao cây từ mặt bầu trên 60cm, có 2-3 cành cấp I.
   • Đường kính gốc ghép (đo cách mặt bầu 10cm) 0,8-1cm.
   • Đường kính cành ghép (đo trên vết ghép 2cm) trên 0,7cm.

III. Kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi da xanh

A. Thiết kế vườn bưởi da xanh

1. Đối với đất mới:

   • Đào mương lên liếp để xả phèn, mặn và nâng cao tầng canh tác. Mương rộng 1-2m, liếp rộng 6-8m.
   • Xây bờ bao để bảo vệ cây, mực nước trong mương ổn định.
   • Bố trí cống lấy và bọng điều tiết nước.
   • Liếp trồng theo hướng Bắc-Nam để cây nhận đủ ánh sáng.

2. Đối với đất cũ:

   • Đắp mô trồng mới để tránh sâu bệnh và tạo môi trường tốt cho cây.
   • Có thể giữ cây cũ để che mát và ổn định thu nhập trong thời gian đầu.

3. Trồng cây chắn gió:

   • Trồng hàng cây chắn gió xung quanh vườn, chú ý hướng Đông và Tây Nam.
   • Có thể dùng dâm bụt, xoài hoặc dừa nước.

B. Kỹ thuật trồng bưởi da xanh

1. Thời vụ trồng:

   • Trồng quanh năm nhưng tốt nhất là đầu mùa mưa (tháng 5-6 dương lịch) để tiết kiệm công tưới.
   • Cũng có thể trồng cuối mùa mưa nếu có đủ điều kiện tưới.

2. Chọn cây giống:

   • Cây giống phải đạt tiêu chuẩn, sạch bệnh và có nhãn mác rõ ràng.

3. Mật độ và khoảng cách:

   • Khoảng cách trồng trung bình 4-5m x 5-6m (35-50 cây/1000m²).

4. Chuẩn bị mô trồng và cách trồng:

   • Mô đất cao 40-60cm, đường kính 80-100cm.
   • Đắp mô trước khi trồng 2-4 tuần, trộn đất với 10kg phân hữu cơ hoai và 200g vôi.
   • Đào lỗ ở giữa mô, bón 200g phân DAP (18%N-46%P2O5), phủ lớp đất mỏng.
   • Đặt cây xuống giữa lỗ, mặt bầu nhô cao 3cm so với mặt mô, lấp đất và tưới nước.
   • Xoay mắt ghép về hướng gió, cắm cọc giữ cây.
   • Đối với cây chiết, đặt cây nghiêng 45° để cây dễ phát triển cành và tán.

5. Tủ gốc giữ ẩm:

   • Tủ bằng rơm rạ khô trong mùa nắng, cách gốc 20cm trong mùa mưa.
   • Làm sạch cỏ khi cây còn nhỏ, có thể trồng hoa màu để tăng thu nhập.
     chăm sóc da khô mụn cũng cần chú trọng để có sức khỏe tốt nhất chăm sóc cây.
   • Khi cây lớn, có thể giữ cỏ để giữ ẩm và chống xói mòn, nhưng cần cắt tỉa khi cỏ phát triển mạnh.

6. Tưới và tiêu nước:

   • Tưới đủ nước cho cây, đặc biệt là giai đoạn cây con và ra hoa đậu trái.
   • Tiêu nước tốt trong mùa mưa để tránh ngập úng.

C. Chế độ phân bón cho bưởi da xanh

1. Phân hữu cơ:

   • Sử dụng càng nhiều phân hữu cơ càng tốt để sản xuất trái cây sạch.
   • Liều lượng 15-30kg/cây/năm cho cây trưởng thành.
   • Ủ phân hữu cơ trước khi bón, có thể trộn với vôi để xử lý mầm bệnh, kết hợp thêm lân và đạm để kích thích vi sinh vật.
   • Có thể ủ với nấm đối kháng (Trichoderma) trong 6-8 tuần.

2. Phân vô cơ:

   • Sử dụng phân Trichoderma để hạn chế nấm bệnh.
   • Phân đơn: chứa một trong các nguyên tố đạm, lân, kali.
   • Phân hỗn hợp: chứa từ hai nguyên tố dinh dưỡng trở lên, có thêm trung vi lượng (Mg, Ca, S, Cu, Zn, B, Mn…)
   • Sử dụng phân chuyên dùng cho cây ăn quả theo từng giai đoạn.

3. Kỹ thuật bón phân:

   • Thời kỳ cây 1-3 năm tuổi:

     • Bón lót phân lân hoặc DAP.
     • Dùng phân Urea 10-20g/10 lít nước tưới 1-2 tháng/lần.
     • Khi cây trên 1 năm tuổi, bón trực tiếp vào gốc.

   • Thời kỳ cây cho trái ổn định:

     • Sau thu hoạch: 25% đạm + 25% lân + 10-30kg hữu cơ/gốc/năm.
     • Bốn tuần trước khi ra hoa: 25% đạm + 50% lân + 25% kali.
     • Sau khi đậu quả: 25% đạm + 25% lân + 25% kali.
     • Giai đoạn quả phát triển: 25% đạm + 25% kali.
     • Một tháng trước thu hoạch: 25% kali.

   • Bón bổ sung 0,5-1kg phân Ca(NO3)2/cây/năm vào các giai đoạn sau thu hoạch, trước khi trổ hoa và sau đậu trái.

   • Phun phân bón lá tối đa 3 lần/vụ, mỗi lần cách nhau ít nhất 30 ngày. Không phun vào mùa mưa để tránh nấm bệnh.

4. Liều lượng phân bón:

• Xem bảng trên để nắm rõ hơn về liều lượng phân bón cho từng giai đoạn phát triển của cây.
• Phương pháp bón: Xới nhẹ xung quanh gốc, cho phân vào, lấp đất và tưới nước. Kết hợp với bồi bùn, đắp gốc hoặc dùng bừa răng cào lấp phân.

D. Tỉa cành và tạo tán cho bưởi da xanh

1. Tạo tán:

   • Hình thành bộ khung vững chắc cho cây phát triển tán lá.

2. Tỉa cành:

   • Sau thu hoạch, loại bỏ cành đã mang quả, cành sâu bệnh, cành ốm yếu, cành mọc bên trong tán, cành đan chéo nhau, cành vượt.
   • Khử trùng dụng cụ bằng cồn 70° hoặc hơ lửa khi cắt tỉa cành.

3. Kiểm soát chiều cao:

   • Cắt tỉa khi cành cao trên 3-4m để duy trì chiều cao cây trong tầm kiểm soát.

E. Xử lý ra hoa cho bưởi da xanh

1. Xử lý ra hoa bằng cách tạo khô hạn:

   • Bưởi cần thời gian khô hạn để phân hóa mầm hoa.
   • Tạo khô hạn vào tháng 12 – tháng 1 dương lịch để thu hoạch vào tết Trung thu.
   • Hoặc tạo khô hạn tháng 3-4 dương lịch để thu hoạch vào Tết Nguyên đán.
   • Có thể dùng tấm nylon đen che phủ gốc để tạo khô hạn khi mưa nhiều.

2. Xử lý ra hoa bằng cách lãi lá của cành mang trái:

   • Giúp ra hoa rải vụ, nhưng chỉ hiệu quả trên cây mới cho trái trong vài năm đầu.
   • Khi cây phát triển, cành mang quả nhiều thì kỹ thuật này ít hiệu quả.

F. Tỉa trái và neo trái

1. Tỉa trái:

   • Trên mỗi chùm trái chỉ nên giữ lại tối đa 2 trái, tốt nhất là 1 trái.
   • Tỉa bỏ các trái đậu khi cây còn nhỏ.
   • Nên thu hoạch khi cây được ít nhất 36 tháng tuổi.
     chăm sóc da ngày hè cũng cần lưu ý để tránh mất nước và có sức khỏe tốt để chăm sóc cây.

2. Neo trái:

   • Phun phân bón lá (Retain, ProGibb…) hoặc bón nhiều đạm và tưới nước thường xuyên để neo trái khi giá bưởi xuống thấp.

IV. Thu hoạch và bảo quản bưởi da xanh

1. Thời điểm thu hoạch:

   • Khoảng 7-8 tháng sau khi ra hoa, tùy thuộc vào mùa vụ, tuổi cây, tình trạng sinh trưởng.
   • Trái chín có túi tinh dầu nở to, vỏ căng và chuyển màu, đáy trái hơi bằng và mềm khi ấn, trái nặng.
   • Thu hoạch vào lúc trời mát, thao tác nhẹ tay, tránh thu quả lúc nắng gắt hoặc sau mưa/sương mù.

2. Cách thu hoạch:

   • Dùng kéo cắt cả cuống quả, lau sạch cho vào giỏ chứa.
   • Vận chuyển đến nơi bảo quản, tiêu thụ.

3. Xử lý sau thu hoạch:

   • Phun 2,4D 10-40ppm để ngăn ngừa rụng cuống.
   • Phun Thiabendazole 40% (500 lần) trước 1-2 tuần hoặc ngâm 3 phút sau thu hoạch.
   • Phun Iminoctodine 25% (2.000 lần) trước 4 ngày hoặc ngâm 3 phút sau thu hoạch để giảm hư hỏng.

4. Tồn trữ:

   • Giữ trái trong bóng râm vài ngày cho ráo trước khi cho vào túi.
   • Sử dụng túi dày 0,02-0,03mm, mỗi túi 1 trái.
   • Có thể dùng màng PE mỏng quấn quanh trái nếu tồn trữ lâu.

Kết luận

Kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi da xanh đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn trọng trong từng giai đoạn. Việc áp dụng đúng các kỹ thuật đã nêu trên sẽ giúp người trồng đạt được năng suất cao, chất lượng tốt, góp phần nâng cao giá trị kinh tế và khẳng định thương hiệu bưởi da xanh Việt Nam. Bên cạnh đó, việc kết hợp các biện pháp chăm sóc da phù hợp cũng sẽ giúp bạn có sức khỏe tốt để có thể chăm sóc tốt vườn bưởi của mình, chẳng hạn như các bước chăm sóc da hàn quốc.