Kỹ Thuật Trồng và Chăm Sóc Bưởi Da Xanh Hiệu Quả Tại Việt Nam

Bưởi da xanh, một loại trái cây đặc sản nổi tiếng của Việt Nam, không chỉ được ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon, ngọt ngào mà còn bởi giá trị dinh dưỡng cao. Việc trồng và Chăm Sóc Bưởi Da Xanh đúng kỹ thuật là yếu tố then chốt để đạt được năng suất và chất lượng quả tốt nhất. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức chi tiết về kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi da xanh, giúp bạn đạt được thành công trong việc canh tác loại cây này.

Để bắt đầu hành trình trồng bưởi da xanh, việc lựa chọn giống cây tốt là bước quan trọng đầu tiên. Cây giống phải khỏe mạnh, không mang mầm bệnh và có nguồn gốc rõ ràng. Ngoài ra, việc hiểu rõ các yêu cầu sinh thái của cây bưởi sẽ giúp bạn tạo môi trường sống lý tưởng cho cây phát triển. Tiếp theo chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các yêu cầu sinh thái và phương pháp nhân giống bưởi da xanh.

Yêu Cầu Sinh Thái Của Cây Bưởi Da Xanh

Để bưởi da xanh sinh trưởng và phát triển tốt, cần đáp ứng các yếu tố sinh thái sau:

Nhiệt độ

Nhiệt độ lý tưởng cho cây bưởi da xanh phát triển là từ 23-29°C. Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp đều có thể ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và năng suất của cây.

Ánh sáng

Bưởi da xanh cần ánh sáng đầy đủ, tương đương với ánh nắng buổi sáng lúc 9 giờ. Ánh sáng giúp cây quang hợp tốt, tạo ra năng lượng cho quá trình sinh trưởng và phát triển. Nên trồng bưởi ở những nơi có đủ ánh sáng để cây phát triển khỏe mạnh.

Nước

Bưởi da xanh là loại cây ưa nước, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa và kết quả. Tuy nhiên, cây cũng không chịu được ngập úng. Do đó, cần phải tưới nước đầy đủ cho cây, nhất là vào mùa khô và những ngày nắng nóng. Độ mặn trong nước tưới không được vượt quá 0,2% (2g/lít nước). Điều này rất quan trọng để tránh gây hại cho cây.

Đất trồng

Đất trồng bưởi da xanh cần phải tơi xốp, thông thoáng, thoát nước tốt và có độ pH từ 5,5-7. Tầng canh tác phải dày ít nhất 0,6m, thành phần cơ giới nhẹ hoặc trung bình. Hàm lượng hữu cơ trong đất cần cao (>3%) và ít bị nhiễm mặn. Mực thủy cấp nên thấp dưới 0,8m để tránh ngập úng cho cây.

Các Phương Pháp Nhân Giống Bưởi Da Xanh

Có hai phương pháp nhân giống bưởi da xanh phổ biến là chiết cành và ghép cành. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng:

Chiết cành

Phương pháp chiết cành giúp giữ lại hoàn toàn các đặc tính của cây mẹ. Cây chiết có bộ rễ mọc cạn, thích hợp trồng trên những vùng đất có mực thủy cấp hơi cao. Tuy nhiên, hệ số nhân giống của phương pháp này thấp, dễ làm lây lan các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và cây mau già cỗi. Cây chiết cũng dễ bị đổ ngã do bộ rễ phát triển kém. Khi chiết cành, cần lưu ý:

• Các dụng cụ chiết phải được khử trùng trước và sau khi thực hiện thao tác.
• Chọn cành bánh tẻ để chiết, không chọn cành quá già.
• Cây mẹ phải khỏe mạnh, không bị sâu bệnh.
  Để có một làn da đẹp, việc chăm sóc da đúng cách là điều vô cùng quan trọng, bạn có thể tìm hiểu thêm về Review máy rửa mặt Halio đến từ Mỹ để hỗ trợ quá trình này.

Ghép cành

Phương pháp ghép cành có hệ số nhân giống cao hơn và tận dụng được ưu thế của gốc ghép. Cây ghép có khả năng chống chịu đổ ngã tốt, tuổi thọ cao và vẫn giữ được các đặc tính tốt của cây mẹ. Để thực hiện ghép cành, cần lưu ý:

• Gốc ghép: Nên sử dụng các giống bưởi chua ở địa phương hoặc gốc cam mật. Gốc ghép phải được gieo từ hạt khỏe mạnh, không lấy hạt từ trái rụng hoặc trái bị bệnh. Trước khi ghép, gốc ghép cần được phun thuốc trừ rầy chổng cánh.
• Mắt ghép: Sử dụng mắt ghép sạch bệnh, được lưu giữ trong nhà lưới để tránh rầy chổng cánh. Cành lấy mắt ghép nên là các cành nghiêng ở giữa thân, chọn đều theo các hướng của tán cây. Không nên lấy mắt ghép trên cành tược hoặc cành mọc sát mặt đất.

Tiêu chuẩn cây giống tốt

Cây giống tốt phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

• Đúng giống bưởi da xanh, sinh trưởng khỏe mạnh, không có mầm bệnh.
• Đồng nhất về hình thái và đặc tính di truyền, độ sai khác không vượt quá 5%.
• Chiều cao cây (tính từ mặt bầu) > 60cm, có 2-3 cành cấp I.
• Đường kính gốc ghép (đo cách mặt bầu 10cm) từ 0,8-1cm.
• Đường kính cành ghép (đo trên vết ghép 2cm) > 0,7cm.

Kỹ Thuật Trồng và Chăm Sóc Bưởi Da Xanh

Sau khi đã lựa chọn được cây giống tốt, bước tiếp theo là thực hiện kỹ thuật trồng và chăm sóc cây đúng cách để cây phát triển tốt và cho năng suất cao.

Thiết kế vườn

Việc thiết kế vườn bưởi da xanh hợp lý sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng và phát triển.

Đối với đất mới

Cần áp dụng kỹ thuật đào mương lên liếp để xả phèn, mặn và nâng cao tầng canh tác. Mương vườn rộng từ 1-2m, liếp rộng 6-8m. Xây dựng bờ bao để bảo vệ cây trồng và giữ mực nước trong mương ổn định. Nên bố trí ít nhất 1 cống lấy nước và 1 bọng điều tiết nước. Khi thiết kế liếp, nên theo hướng Bắc-Nam để cây nhận được ánh sáng đồng đều hơn.

Đối với đất cũ

Nên chọn vị trí mới để đắp mô trồng, tránh các ổ sâu bệnh cũ và tạo môi trường tốt cho cây phát triển. Có thể giữ lại cây trồng cũ để che mát và hạn chế cỏ dại trong giai đoạn đầu.

Trồng cây chắn gió

Hàng cây chắn gió được trồng xung quanh vườn, chú ý hướng Đông và Tây Nam. Có thể trồng dâm bụt, xoài hoặc cây dừa nước.

Thời vụ trồng

Bưởi da xanh có thể trồng quanh năm, nhưng thời điểm tốt nhất là vào đầu mùa mưa (tháng 5-6 dương lịch) để tiết kiệm công tưới. Cũng có thể trồng vào cuối mùa mưa nếu có đủ điều kiện tưới trong mùa nắng.

Mật độ và khoảng cách trồng

Khoảng cách trồng trung bình là 4-5m x 5-6m, tương đương mật độ 35-50 cây/1000m2.

Chuẩn bị mô trồng và cách trồng

Đất làm mô thường là đất mặt ruộng hoặc đất bãi bồi ven sông phơi khô. Mặt mô nên cao 40-60cm, đường kính 80-100cm. Đắp mô trước khi trồng 2-4 tuần, trộn đều đất đắp mô với 10kg phân hữu cơ hoai và 200g vôi. Khi trồng, đào lỗ ở giữa mô và bón vào đáy lỗ 200g phân DAP, phủ lên trên một lớp đất mỏng. Đặt cây xuống giữa lỗ, sao cho mặt bầu cây nhô cao khoảng 3cm so với mặt mô, sau đó lấp đất xung quanh bầu cây, ém nhẹ và tưới nước. Đối với cây chiết, nên đặt cây nằm nghiêng một góc khoảng 45 độ để cây dễ phát triển cành và tán. Sau khi trồng, cần cắm cọc giữ chặt cây con và xoay mắt ghép hướng về chiều gió.

Tủ gốc giữ ẩm

Tủ gốc giữ ẩm bằng rơm rạ khô trong mùa nắng, mùa mưa nên tủ cách gốc khoảng 20cm. Khi cây còn nhỏ, nên làm sạch cỏ để tránh cạnh tranh dinh dưỡng, nhưng có thể trồng hoa màu để tăng thu nhập. Khi cây lớn, có thể giữ cỏ trong vườn để giữ ẩm và chống xói mòn đất, nhưng cần cắt tỉa để tránh cạnh tranh dinh dưỡng.

Tưới và tiêu nước

Bưởi da xanh cần được tưới nước đầy đủ, đặc biệt là trong giai đoạn cây con và ra hoa đậu trái. Vào mùa mưa, cần tiêu nước để tránh ngập úng.

Phân bón

Phân hữu cơ

Sử dụng phân hữu cơ là xu hướng canh tác tiên tiến hiện nay, giúp tăng tuổi thọ và sức khỏe cho cây bưởi. Liều lượng 15-30 kg/năm/cây trưởng thành là rất tốt. Không nên bón trực tiếp xác bã hữu cơ tươi vào đất mà nên ủ cho hoai mục trước khi bón. Có thể trộn thêm vôi để xử lý mầm bệnh, hoặc sử dụng các loại phân hủy hữu cơ có trên thị trường để đẩy nhanh quá trình. Có thể ủ với nấm đối kháng sau 6-8 tuần.

Phân vô cơ

Phân bón Trichoderma giúp hạn chế nấm bệnh, đặc biệt là các bệnh do Phythophtora sp. gây ra. Có thể ủ hữu cơ thành đống, tưới nước vừa đủ ẩm, đạp nén xuống và tưới nấm TRICÔ-ĐHCT, phủ bạt nhựa để giữ ẩm. Đảo đống ủ sau 3 tuần.

Phân vô cơ có hai loại: phân đơn (chỉ chứa một nguyên tố dinh dưỡng) và phân hỗn hợp (chứa từ 2 nguyên tố dinh dưỡng trở lên). Nên sử dụng các loại phân chuyên dùng cho cây ăn quả theo từng giai đoạn để đạt hiệu quả tốt nhất.

Kỹ thuật bón phân

• Thời kỳ cây 1-3 năm tuổi: Chia nhỏ lượng phân để bón nhiều lần. Nếu đã bón lót phân lân hoặc DAP, có thể dùng phân Urea với liều lượng 10-20g hòa tan trong 10 lít nước để tưới cho mỗi gốc (1-2 tháng/lần). Khi cây trên 1 năm tuổi, bón trực tiếp phân vào gốc.
• Thời kỳ cây cho trái ổn định: Chia làm 5 lần bón:
  • Sau thu hoạch: 25% đạm + 25% lân + 10-30 kg hữu cơ/gốc/năm.
  • Bốn tuần trước khi ra hoa: 25% đạm + 50% lân + 25% kali.
  • Sau khi đậu quả: 25% đạm + 25% lân + 25% kali.
  • Giai đoạn quả phát triển: 25% đạm + 25% kali.
  • Một tháng trước thu hoạch: 25% kali.

Nên bón bổ sung 0,5-1kg phân Ca(NO3)2/cây/năm vào các giai đoạn sau thu hoạch, trước khi trổ hoa và sau đậu trái. Phun phân bón lá tối đa 3 lần/vụ, mỗi lần cách nhau ít nhất 30 ngày. Tránh phun phân bón lá vào mùa mưa.

Liều lượng phân bón

Có thể tham khảo bảng liều lượng phân bón sau:

Liều lượng phân bón cho cây bưởi da xanhBảng liều lượng phân bón cho cây bưởi da xanh

Phương pháp bón

Xới nhẹ xung quanh gốc theo hình chiếu của tán cây, cho phân vào, lấp đất và tưới nước. Không cuốc quá sâu để tránh đứt rễ. Có thể kết hợp với bồi bùn, đắp gốc hoặc dùng bừa răng cào lấp phân.

Tỉa cành và tạo tán

Tạo tán

Tạo tán là việc cần thiết để hình thành bộ khung cơ bản, vững chắc cho cây.

Tỉa cành

Sau khi thu hoạch, cần loại bỏ những cành đã mang quả, cành bị sâu bệnh, cành ốm yếu, cành nằm bên trong tán, cành đan chéo nhau và cành vượt. Cần khử trùng dụng cụ khi cắt tỉa cành để tránh lây bệnh.

Kiểm soát chiều cao

Khi cành bưởi cao trên 3-4m, cần cắt bỏ để duy trì chiều cao của cây trong tầm kiểm soát.

Xử lý ra hoa

Bưởi da xanh có thể ra hoa tự nhiên, nhưng để ra hoa tập trung có thể áp dụng các biện pháp sau:

Tạo khô hạn

Tạo khô hạn bằng cách ngưng tưới nước trong một khoảng thời gian nhất định. Có thể tạo khô hạn vào tháng 12-1 dương lịch để thu hoạch quả vào Tết Trung Thu, hoặc tháng 3-4 dương lịch để thu hoạch quả vào Tết Nguyên Đán. Trong trường hợp mưa nhiều, có thể dùng tấm nylon đen che phủ quanh gốc để tạo khô hạn. Sau đó, tưới nước trở lại 2-3 lần/ngày trong 3 ngày liên tục. Nếu cây ra tượt non, có thể phun các loại phân như MKP hoặc KNO3 để lá non mau thành thục và kích thích ra hoa.
Review máy rửa mặt Halio đến từ Mỹ cũng là một trong những sản phẩm được nhiều người tin dùng hiện nay, giúp bạn thư giãn sau những ngày chăm sóc vườn vất vả.

Lãi lá của cành mang trái

Phương pháp này có thể giúp ra hoa rải vụ, nhưng chỉ có hiệu quả trên cây mới cho trái trong vài năm đầu.

Tỉa trái

Trên mỗi chùm trái chỉ nên giữ lại tối đa 2 trái, tốt nhất là 1 trái. Các trái đậu trong thời gian cây còn nhỏ cũng cần được tỉa bỏ. Nên để trái thu hoạch khi tuổi cây tính từ lúc trồng được ít nhất 36 tháng.

Neo trái

Nếu giá bưởi xuống thấp vào thời điểm thu hoạch, có thể neo trái trên cây từ 15-30 ngày bằng cách phun phân bón lá như Retain, ProGibb hoặc bón nhiều phân đạm và tưới nước thường xuyên.

Thu Hoạch và Bảo Quản Bưởi Da Xanh

Thời điểm thu hoạch

Thời gian từ khi ra hoa đến thu hoạch là khoảng 7-8 tháng, tùy thuộc vào mùa vụ, tuổi cây và tình trạng sinh trưởng. Khi trái chín, túi tinh dầu nở to, vỏ căng và chuyển màu, đáy trái hơi bằng và khi ấn thì mềm, trái nặng. Nên thu hoạch vào lúc trời mát, tránh thu quả lúc nắng gắt hoặc sau mưa.

Cách thu hoạch

Dùng kéo cắt cả cuống quả, lau sạch và cho vào giỏ chứa để nơi thoáng mát.

Xử lý sau thu hoạch

Có thể phun 2,4D để ngăn ngừa khô và rụng cuống trái. Hoặc phun Thiabendazole hoặc Iminoctodine để giảm tỉ lệ trái hư.

Tồn trữ

Sau khi thu hoạch hoặc xử lý hóa chất, để trái trong bóng râm vài ngày cho ráo trước khi cho vào túi tồn trữ. Túi nên dày khoảng 0,02-0,03mm, mỗi túi 1 trái. Nếu tồn trữ lâu, có thể dùng màng PE mỏng quấn quanh.

Kết luận

Trồng và chăm sóc bưởi da xanh đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và nắm vững kỹ thuật. Hy vọng rằng với những thông tin chi tiết trong bài viết này, bạn sẽ có thêm kiến thức và kinh nghiệm để chăm sóc vườn bưởi của mình một cách hiệu quả, đạt năng suất cao và chất lượng tốt. Chúc bạn thành công!